Wat ik geleerd heb van starten als freelancer

In september 2021 begon ik als Mendix freelancer. Hier ging een lang gedachteproces aan vooraf. Al toen ik voor het eerst begon als Mendix ontwikkelaar in loondienst was dit een langetermijnplan van mij. Voornamelijk de vrijheid van het zelfstandigen sprak mij aan. Zelf mogen bepalen hoe veel vakantie je opneemt, welke opdracht je aanneemt en welke richting je op wil bewegen als professional.

Ik krijg regelmatig de vraag hoe het zetten van de stap mij is bevallen. Daarom heb ik mijn gedachten in deze blogpost opgeschreven. Ik structureer mijn bevindingen als de overpeinzingen die ik voor het beginnen had, en die ik nu achteraf vanuit mijn ervaring bespreek. Onderaan vind je ook nog een lijstje van praktische to-dos. Ik werk zelf als low-code Mendix ontwikkelaar, maar veel van deze bevindingen gelden ook voor ontwikkelaars in andere technologieën.

🇬🇧 Experiences may vary. My only experience so far has been in the Dutch market as a native Dutch speaker. Therefore, I wrote this post exclusively in Dutch.

Als freelancer moet je zelf aan opdrachten komen

Ik begin met het grootste twijfelpunt voor de meeste mensen (inclusief ikzelf) om de stap te zetten: het vinden van een opdracht. Als je nog in loondienst zit, kan dit intimiderend overkomen.

Voor mij was dit uiteindelijk zo gepiept. Zodra ik serieus op zoek ging kwam er toevallig een leuke opdracht voorbij op freelance.nl waar ik op reageerde en waar ik direct aan de slag kon. Er zijn heel veel bedrijven die mensen zoeken en zodra je je in dat wereldje gaat verdiepen ontdek je vanzelf alle mogelijkheden. Ik ben inmiddels ook al meerdere malen benaderd door mensen uit mijn netwerk die lazen dat ik freelancer werd en in hun lopende projecten nog iemand zochten. Er is een enorme vraag naar ervaren ontwikkelaars en er is dus een ruim aanbod aan projecten om uit te kiezen. Maar natuurlijk geldt: your mileage may vary. Het is natuurlijk afhankelijk van je eigen initiatief, ervaring en locatie.

Je kunt het ook omdraaien. Je mag je eigen opdrachten uitkiezen. Je bent niet afhankelijk van de salesafdeling van het bedrijf waar je werkt, maar je mag zelf kiezen wat je belangrijk vindt in een opdracht. De reisafstand, de grootte van het bedrijf of de mensen die er rondlopen. Vaak wordt er door detacheerders wel enige rekening mee gehouden, maar als puntje bij paaltje komt en er geen andere opdracht beschikbaar is, zal je toch een vervelende opdracht moeten doen. De werkgever heeft dan ook het recht om dat van je te eisen. Zint een opdracht als freelancer je niet? Dan stap je gewoon op.

Portalen

Afhankelijk van de technologie waar je mee werkt vindt je opdrachten op verschillende portalen. Voor Mendix vind je het meeste op freelance.nl, en via je netwerk op LinkedIn. Op Headfirst verschijnen de meeste overheidsopdrachten. Ik gebruik dit topic om op de hoogte te blijven van de reuring onder gelijkgezinden. In de eerste post vind je ook enkele andere portalen waar opdrachten op verschijnen.

Tussenpartijen

Ook door tussenpartijen word ik veel benaderd voor projecten. Ik heb gemengde ervaringen met recruiters. Sommigen doen erg hun best en denken met je mee. Anderen hebben je LinkedIn profiel nog niet eens bekeken voordat ze je een bericht sturen. Ik probeer het zelf zonder tussenpartij als een recruiter te regelen. Ik heb begrepen dat je voor sommige opdrachten er niet onderuit komt, bijvoorbeeld bij de overheid. Bij overheden is het vaak een vereiste om een contract via een broker te regelen, maar zelf heb ik daar geen ervaring mee. Ik heb momenteel een contract direct bij de klant. Tussenpartijen snoepen altijd een deel van je uurtarief af. Dit kan erg varieren van 30% (zoals in een midlance constructie) tot 3 euro per uur (via Headfirst). Ik vind het zelf hoe dan ook erg zonde van het geld gezien de hoeveelheid werk die ze over het algemeen voor je verrichten.

Als freelancer moet je zelf je administratie doen

Eigenlijk vond ik dit al met al tegenvallen. Je kunt dit op verschillende manieren aanpakken. Ik heb graag mijn zaken goed op orde, maar daar komt veel uitzoekwerk bij kijken. Je moet weten hoe de belastingen werken, hoe je je facturen verwerkt en hoe je je uren goed registreert. Je moet weten wat het urencriterium is en wat het voor je betekent. Je moet weten hoe je een auto op de zaak zet, en of het handiger is om je auto privé rijden en de kilometers zakelijk declareren. Daarnaast moet je ook verzekeringen regelen, over je pensioen nadenken, enzovoort. Vervolgens moet je ook weten hoe je dit alles correct registreert in je administratie.

Zo sloot ik onlangs een abonnement voor Adobe CC af, maar op de factuur stond dat de BTW naar mij verlegd was. Vervolgens ben ik een tijd bezig geweest met uitzoeken wat BTW verleggen betekent, en hoe ik dat correct verwerk in mijn administratie.

Daar moet bij gezegd worden dat een goed boekhoudprogramma je al veel werk uit handen neemt. Ik gebruik zelf MoneyMonk waar ik erg tevreden over ben. Als je deze link gebruikt, krijg je het eerste jaar 50% korting (en ik een cadeaubon van 25 euro). Je kunt ook een boekhouder nemen, hoewel ik daar zelf niet voor gekozen heb. Wel heb ik binnenkort een eenmalig gesprek met een boekhouder om het boekjaar 2021 door te nemen.

Het grootste deel van het werk is eenmalig uitzoekwerk. Als vervolgens alles loopt, dan loopt het. Iedere maand ben ik tien minuten bezig mijn uren te registreren en mijn facturen in mijn boekhoudprogramma te zetten.

Als freelancer moet je zelf je tarief bepalen

Een lastig punt waar veel geheimzinnig over gedaan wordt. Hoe dan ook kan ik je garanderen dat je als freelancer meer kunt verdienen dan bij een detacheerder. Bij een detacheerder moeten immers meer mensen dan jijzelf betaald worden van jouw uurtarief. Wel liggen uurtarieven van detacheerders over het algemeen iets hoger dan voor zelfstandigen. Je kunt dus niet je huidige uurtarief zomaar vragen als je start als zelfstandige. Bedrijven betalen het hogere tarief soms liever omdat ze dan meer zekerheid hebben dat er een alternatief ingebracht kan worden bij uitval. Als een zelfstandige uitvalt, is er niet iemand anders die de taken kan overnemen.

Wat mij betreft is dit overigens een valse zekerheid. Je kunt sowieso niet iemand die uitvalt zomaar 1-op-1 vervangen, omdat er altijd ervaring wegvalt. En detacheerders hebben meestal niet mensen op de bank zitten, klaar om iemand te vervangen.

Het uurtarief voor een zelfstandige Mendix ontwikkelaar ligt, afhankelijk van de rol en je ervaring, tussen de 65 en 125 euro.

Als freelancer heb je minder zekerheid

Dit is voor veel mensen een belangrijk twijfelpunt om de stap naar freelancen te maken. Ik moet hierbij zeggen dat dit voor mij geen groot punt was. Ik had een reserve opgebouwd om een periode zonder opdracht te kunnen overbruggen, en omdat ik op goede voet wegging bij mijn werkgever was ik daar altijd welkom om terug te keren mocht ik er niet in slagen een opdracht te vinden.

Als je een vast contract hebt, kan een werkgever je niet zomaar ontslaan. Je hebt dus een zekere vorm van garantie dat iedere maand het salaris op je rekening staat. Als freelancer zijn je inkomsten grilliger: als je op vakantie gaat verdien je minder, en je weet nooit zeker wanneer het op je rekening staat.

Mijn mening is dat zo lang je ervoor zorgt dat je voldoende buffer hebt om periodes zonder salaris te overbruggen, je ruim voldoende zekerheid hebt. En gezien je hogere uurtarief dan in loondienst, is het opbouwen van voldoende buffer des te makkelijker.

Als freelancer moet je voldoende vaardigheid bezitten

Over het algemeen wordt er van een freelancer een bepaalde mate van zelfstandigheid verwacht. Bedrijven huren een freelancer in met de verwachting dat die snel up and running zal zijn. Omdat je niet in dienstverband zit gaat de opdrachtgever niet in je investeren zoals een traditionele werkgever dat doet. Je bent zelf verantwoordelijk voor je ontwikkeling. Maar je hebt dus ook geen bila’s en andere verplichtingen waar veel freelancers een hekel aan hebben.

In mijn ervaring geeft het meer voldoening om aan je eigen ontwikkeling te werken als freelancer. In loondienst wordt je vaak van hogerhand doelen opgesteld, waar je niet per definitie achter staat. Of misschien wel achter het idee, maar niet achter de uitvoering. Als je in loondienst iets gaafs doet, draag je bij aan de prestige van het bedrijf. Als freelancer draag je bij aan je eigen ‘merk’. Dat geeft mij meer voldoening.

De meeste opdrachten voor Mendix ontwikkelaars vereisen 3 jaar ervaring en minimaal een Advanced certificaat.

Als freelancer heb je geen directe collega’s meer

Als je werkt in loondienst via een detacheerder heb je vaak de detacheerder als ‘thuisbasis’. Je hebt dan altijd je directe collega’s om op terug te vallen met vragen. Dit valt als freelancer weg. Je bent afhankelijker van de opdracht en de mensen die daar rondlopen. Sommige bedrijven nemen freelancers mee in bedrijfsactiviteiten, anderen hebben exclusieve activiteiten enkel voor werknemers.

Wel zoeken freelancers elkaar gauw op en zijn er altijd communities te vinden. In het geval van Mendix heb je bijvoorbeeld de Mendix Community op Slack, waar je in ieder geval buiten je opdracht contact kunt hebben met mensen in de gemeenschap.

De stap zetten

Als je nog bezig bent de overweging te maken, is de eerste stap het aanvragen van een KvK-nummer. Een KvK-nummer is essentieel voor het starten als zelfstandige; je hebt hem voor bijna alles nodig. Doe dat zo snel mogelijk. Voor mezelf heb ik tijdens het opstarten bijgehouden wat er verder allemaal bij kwam kijken. Het verschilt per persoon waar je prioriteiten liggen. Het is aan jou zelf om te onderzoeken wat je hiervan nodig acht.

Administratie

• KvK nummer aanvragen
• Zakelijke rekening openen
• Boekhoudprogramma uitkiezen
• Boekhouder aannemen
• Laptop bestellen
• Website maken
• CV updaten
• LinkedIn bijwerken
• Zakelijk e-mail adres aanmaken
• NS Zakelijk aanvragen
• Template overeenkomst van opdracht opstellen (OvO)
• Office 365 licentie
• Tankpas aanvragen
• Groothandel passen aanvragen

Inschrijvingen verzekeringen

• Inschrijven ZZP Nederland of Ondernemerscollectief
• Arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV)
• Aansprakelijkheidsverzekering bedrijven (AVB)
• Beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV)
• Overlijdensrisicoverzekering (ORV)
• Inschrijven ZZP marktplaatsen (freelance.nl, Headfirst, brainnet etc.)

Omzetten naar zakelijke rekening:

• Telefoonabonnement
• Internet- en televisieabonnement
• Autoverzekering
• Wegenbelasting
• ANWB
• Belastingdienst standaard rekeningnummer